Dom pod czułą ochroną

Wciąż słyszy się o włamaniach do domów i okradaniu ich nawet pomimo obecności w nich mieszkańców. Dlatego standardowym wyposażeniem oprócz solidnych zamków i innych zabezpieczeń mechanicznych staje się instalacja alarmowa.

O bezpieczeństwie bardzo często zaczyna się myśleć dopiero po wybudowaniu i wykończeniu domu. Zdarza się, niestety, że powodem tego zainteresowania jest osobiste przykre doświadczenie ze złodziejem. Wtedy zwykle okazuje się, że zamontowanie systemów ochrony jest równoznaczne z koniecznością zrujnowania niedawno wykończonego domu. Może się także zdarzyć, że gdyby nasz dom był trochę inaczej zbudowany, jego zabezpieczenie byłoby dużo prostsze i tańsze.

Alarm, czyli elektroniczny strażnik

• Pomaga chronić nasz majątek, często dorobek całego życia i strzec bezpieczeństwa mieszkańców. Jest bardzo dobrym uzupełnieniem zabezpieczeń mechanicznych, takich jak zamki, antywłamaniowe drzwi i okna.
• Wszczęcie alarmu umożliwia podjęcie interwencji, zanim przestępca zdąży uczynić istotne szkody w chronionymobiekcie.
• Systemy alarmowe wykrywają intruza wchodzącego do chronionych pomieszczeń, czyli uruchamiają alarm już po przełamaniu zabezpieczeń mechanicznych, na przykład wyważeniu zamków w drzwiach.
• Alarm powinien współpracować z tak zwaną ochroną osobową, czyli na przykład systemem monitoringu oferowanym przez agencje ochrony. Agencja monitorująca systemy alarmowe na sygnał o aktywacji natychmiast wysyła na miejsce wyszkolonych pracowników.

Dobre zamki nie wystarczą

Poprawnie zaprojektowana instalacja zapewni komfort korzystania z systemu, oraz optymalne zabezpieczenie. Dlatego decydując się na jej wykonanie, warto zainwestować stosunkowo niewielkie środki w profesjonalny projekt instalacji wykonany przez kompetentnego specjalistę. Za bezwartościowe można uznać koncepcje opracowane jedynie na podstawie projektu domu, bez odbycia wizji lokalnej. System alarmowy trzeba zaprojektować indywidualnie dla każdego domu z uwzględnieniem trybu życia mieszkańców i ich osobistych wymagań. Elementy prostego systemu alarmowego można zainstalować samemu, ale nawet dobra znajomość teorii nie zastąpi doświadczenia profesjonalisty, który będzie wiedział, co warto, a czego nie warto stosować w konkretnym przypadku. Dlatego przynajmniej projekt instalacji powinna wykonać osoba z odpowiednimi kwalifikacjami i doświadczeniem. Instalacja alarmowa nie jest alternatywą dla zabezpieczeń mechanicznych, bo służy jedynie do informowania o tym, że na posesję lub do domu wtargnął intruz.

W dobrej okolicy

Aby nie być „mądrym po szkodzie”, trzeba myśleć o bezpieczeństwie już przy wyborze działki. Ważna jest choćby opinia mieszkańców o okolicy – warto popytać, czy często zdarzają się kradzieże. Jest oczywiste, że działka oddalona od sąsiednich zabudowań będzie łatwiejszym łupem dla złodziei niż znajdująca się wśród innych domów zamieszkanych przez ludzi, którzy rzadko wyjeżdżają i którzy interesują się tym, co się dookoła nich dzieje. Jeśli chcemy, żeby nasza posesja była monitorowana przez agencję ochrony, trzeba się dowiedzieć, czy interesująca nas lokalizacja znajduje się w jej zasięgu.

Jaki dom będzie bezpieczny?

Wybierając projekt domu, także trzeba zastanowić się, czy będzie on bezpieczny. Warto poinformować architekta, że zależy nam na tym, aby utrudnić pracę złodziejom. Najlepsze efekty w ochronie domu uzyskuje się, gdy cała jego elewacja jest widoczna z ulicy lub z sąsiednich posesji. Osłonięte okna i drzwi ułatwiają działanie włamywaczom. Należy o tym pamiętać także przy zagospodarowywaniu działki – rośliny mogą być dobrą zasłoną dla złodzieja. Dobrze jest, kiedy z okien domu można obserwować całą posesję, a z okien pomieszczeń, w których przebywa się najczęściej, widać furtkę i bramę. Jeśli planujemy zabezpieczenie domu systemem elektronicznym także z zewnątrz, usytuowanie roślin wokół domu powinniśmy uzgodnić z fachowcem od systemów ochrony. Trzeba pamiętać, że instalacja alarmowa do domu, w którym jest dużo małych pomieszczeń i zakamarków, jest bardziej skomplikowana i droższa od tej do domu z małą liczbą pomieszczeń, nawet o dużej powierzchni.

Którędy wchodzi złodziej?

Dostaje się do domu przez miejsca, które najłatwiej mu sforsować. Należą do nich przede wszystkim okna i drzwi. W domach jednorodzinnych to właśnie przez okno najczęściej wchodzą włamywacze. Czasem wystarczy tylko mocno je pchnąć, aby się otworzyło. Najprostsze wydaje się sforsowanie dużych okien sięgających podłogi, ale ponieważ te zwykle są w jakiś sposób zabezpieczone przez właścicieli, złodzieje często wybierają nawet bardzo małe okna piwniczne. Pamiętajmy więc, że ochrony żadnego okna nie można lekceważyć. Złodzieje bardzo często dostają się do domów przez garaż albo pomieszczenie gospodarcze z wejściem z zewnątrz, jeśli istnieje przejście między tymi pomieszczeniami a resztą domu. Dlatego drzwi oddzielające powinny być równie solidne jak te wejściowe, zwłaszcza że po wejściu do garażu włamywacz, niewidoczny zulicy, może już zająć się ich otwieraniem.

Jeśli nie kraty, to co?

Dla wielu osób zainstalowanie modnych jeszcze kilkanaście lat temu krat w oknach jest nie do pomyślenia. Na szczęście istnieją inne, mniej rzucające się w oczy zabezpieczenia, które mogą być równie skutecznym utrudnieniem dla złodzieja. Zamiast zwykłych okien montuje się te ze wzmocnionych profili, wyposażone w zabezpieczenia antywyważeniowe: trzpienie i zaczepy mocniej trzymające skrzydło w zaczepach ościeżnicy, zabezpieczenie zawiasów zapobiegające podniesieniu i wyważeniu skrzydła, klamkę zamykaną na klucz oraz nakładkę zapobiegającą rozwierceniu trzpienia klamki. Okna mogą być oszklone szybami o zwiększonej odporności na włamanie. Można zamówić szyby odporne na uderzenia kamieniem czy siekierą, a nawet na ostrzał z broni palnej. Skutecznym zabezpieczeniem są szyby z wtopioną w szkło pętlą alarmową. Przy każdej próbie zniszczenia szyby uruchamiany jest alarm, a zdemontowanie czujnika jest niemożliwe ze względu na jego zespolenie z szybą. Dodatkową przeszkodą dla włamywacza są rolety antywłamaniowe. Są równie dobrym zabezpieczeniem, jak solidne okna z elementami antywłamaniowymi. Jeśli nie wstawiliśmy takich okien, a chcemy później zwiększyć stopień ochrony naszego domu, możemy zamontować tak zwane rolety adaptacyjne, nadające się do już wykończonych domów z wstawionymi oknami. Podobną funkcję jak rolety mogą pełnić popularne niegdyś okiennice. Trzeba je tylko wyposażyć w antywyważeniowe zawiasy i blokady.

Jaki system alarmowy?

Przed rozmową z instalatorem trzeba zastanowić się nad naszymi wymaganiami. Instalacja może chronić wszystkie zabudowania, działkę, sam dom lub tylko jego część. Można wykonać ją tak, aby możliwe było swobodne poruszanie się po wybranej części domu, w czasie kiedy alarm jest uruchomiony. Trzeba zatem przemyśleć, w których pomieszczeniach zależy nam na takiej możliwości. Jeśli mamy zwierzęta, system musi być tak zaprojektowany, aby nie uruchamiały one alarmu. Wszystkie te problemy musi pomóc nam rozwiązać projektant. Powinien on także doradzić, co zrobić, aby instalacja była wygodna w użytkowaniu.

Dużo hałasu

System alarmowy zwykle wyposażony jest w syrenę, której uruchomienie bardzo często wystarcza, aby wystraszyć włamywacza i spowodować, że zrezygnuje on z kradzieży. Jeśli mimo wszystko złodziej wejdzie do domu, to jest szansa, że zaalarmowani dźwiękiem syreny sąsiedzi podejmą interwencję i wystraszą lub nawet schwytają intruza. Sygnalizator powinien być umieszczony w takim miejscu, aby trudno było go uszkodzić. Można zamontować go na zewnątrz lub wewnątrz domu. Oprócz sygnału dźwiękowego może on również emitować światło, aby łatwiej zorientować się, gdzie włączył się alarm.

Jak reaguje system alarmowy?

Wywołanie alarmu następuje dzięki różnego rodzaju czujkom. Od ich jakości w największej mierze zależy skuteczność systemu. Jest wiele rodzajów urządzeń reagujących na różne działania intruza. Czujki ogólnie dzieli się na: ochrony obwodowej, ochrony wewnętrznej, zewnętrzne i specjalnego przeznaczenia.

Czujki ochrony obwodowej

Są to urządzenia, których zadaniem jest wykrycie próby przekroczenia granicy (obwodu) chronionego obszaru. Zaliczamy do nich najczęściej stosowane czujki otwarcia drzwi i okien (zazwyczaj magnetyczne, ale mogą być to również mechaniczne przełączniki)oraz czujki stłuczenia szyby. Ochronę obwodową można też realizować, używając czujek wibracyjnych, folii przewodzących wykrywających rozbicie szyby lub zaawansowanych barier podczerwieni. Istotne jest, że czujki ochrony obwodowej pozwalają przebywać mieszkańcom w środku, jednocześnie chroniąc ich przed niezauważonym wtargnięciem z zewnątrz.

Czujki ochrony wewnętrznej to najczęściej czujki ruchu instalowane wewnątrz pomieszczeń. Najpopularniejsze w tym zastosowaniu są pasywne czujki podczerwieni. Reagują one na różnicę temperatur między otoczeniem a poruszającym się obiektem w dozorowanym obszarze. Ze względu na fizyczne podstawy zasady działania będą one również reagować na ruch masy powietrza o temperaturze innej od temperatury tła – takie jak powiewy czy ruchy konwekcyjne. Wpływ takich zaburzeń będzie minimalizowany dzięki coraz doskonalszej technice obróbki sygnału z czujnika, jednak zawsze w mniejszym bądź większym stopniu jest zauważalny. W celu ograniczenia liczby fałszywych alarmów spowodowanych takimi zjawiskami stosuje się tak zwane czujki dualne, czyli znajdujące się w jednej obudowie pasywne czujniki podczerwieni i ultradźwiękowe lub mikrofalowe. Dzięki stosowaniu dwóch różnych fizycznych zjawisk do próby wykrycia ruchu i informowaniu o wykryciu ruchu jedynie w momencie zadziałania obu torów jednocześnie czujki dualne świetnie sprawdzają się wszędzie tam, gdzie stosowanie innych nie gwarantowałoby pełnej odporności systemu na naturalne zaburzenia.

Czujki zewnętrzne to specjalne konstrukcje, których zadaniem jest wykrycie osób jeszcze przed ich dostaniem się do chronionej strefy. Ze względu na warunki pracy cechują się podwyższoną odpornością na czynniki środowiskowe i wysoką na fałszywe źródła pobudzeń.

Czujki specjalnego przeznaczenia stosowane w systemach alarmowych to urządzenia pełniące specyficzne role. Mogą to być maty naciskowe reagujące na próbę podniesienia wartościowego przedmiotu, czujki sejsmiczne wykrywające próby rozwiercenia ścian czy czujki gazów usypiających stosowanych przez intruzów włamujących się tzw. metodą na śpiocha. Inną grupę czujek specjalnego przeznaczenia, niebędących bezpośrednio związanych z funkcją przeciwwłamaniowego systemu alarmowego, to czujki dymu (reagujące na dym powstały w wyniku pożaru), gazów trujących (na przykład tlenek węgla w kotłowniach) czy zalania, instalowane w kuchniach czy łazienkach. Oprócz czujek system jest zwykle wyposażony w przyciski i piloty napadowe. W sytuacji gdy poczujemy się zagrożeni, możemy za ich pomocą ręcznie uruchomić alarm. Przycisk napadowy umieszcza się zwykle w pobliżu wejścia do domu, aby móc go użyć, kiedy okaże się, że otworzyliśmy drzwi niewłaściwej osobie. Piloty trzyma się przy sobie, aby uruchomić alarm, jeśli na przykład w nocy obudzą nas podejrzane odgłosy.

Gdzie montować czujki?

Najczęściej stosowane są systemy alarmowe wyposażone w czujki ruchu zainstalowane w pomieszczeniach, do których można dostać się bezpośrednio z zewnątrz. Dodatkowo w oknach tych pomieszczeń, w których po włączeniu (uzbrojeniu) alarmu mogą przebywać mieszkańcy, instaluje się czujki magnetyczne. Jeśli chcemy poruszać się po całym domu mimo czuwającego alarmu, powinniśmy zdecydować się na tak zwaną ochronę obwodową. Wówczas nie stosuje się czujek ruchu w pomieszczeniach, tylko na przykład czujki magnetyczne we wszystkich oknach i drzwiach zewnętrznych, a dodatkowo czujki reagujące na tłuczenie szkła. Inne rozwiązanie, umożliwiające ochronę całej posesji, to czujki aktywne zainstalowane w rogach działki. Chronią nie tylko dom, ale mogą także utrudnić złodziejowi kradzież roślin z naszego ogrodu. Emitowane przez nadajniki czujek wiązki promieniowania podczerwonego tworzą niewidzialne bariery, których przekroczenie powoduje uruchomienie alarmu. By ograniczyć liczbę fałszywych alarmów wywoływanych przez zwierzęta lub unoszone przez wiatr przedmioty, stosuje się nadajniki emitujące wiele wiązek promieniowania na różnych wysokościach i specjalne algortmy badające zależności w sygnale. Alarm będzie się wtedy uruchamiał dopiero w chwili jednoczesnego przerwania kilku wiązek bądź podczas wystąpnienia określonej sekwencji pobudzeń.

Sterowanie systemem alarmowym

Mózgiem systemu jest centrala alarmowa – elektroniczne urządzenie zbierające i przetwarzające informacje od czujek. Centrale mogą być mniej lub bardziej rozbudowane i w zależności od tego oferować dodatkowe funkcje, na przykład sterowanie i programowanie z pomocą podłączonego komputera albo telefonu, pamięć zdarzeń rejestrującą działania w systemie, dzięki której można sprawdzić, kiedy czuwanie systemu zostało włączane i wyłączane oraz kiedy nastąpiło uruchomienie alarmu i jaka czujka to spowodowała, powiadamianie o zadziałaniu alarmu na wprowadzony do pamięci centrali numer telefonu, samokontrola systemu (autodiagnostyka) i informowanie o usterkach systemu. Centrala musi być zasilana prądem elektrycznym. W przypadku odłączenia dopływu energii system funkcjonuje dzięki akumulatorom, w które jest on wyposażony. System alarmowy obsługiwać można za pomocą manipulatorów, czyli urządzeń umożliwiających włączenie i wyłączenie czuwania przez wprowadzenie odpowiedniego kodu dostępu. Manipulatorem można też programować system alarmowy. Może on przekazywać informacje o niedomkniętych drzwiach i oknach (jeśli są wyposażone w czujki magnetyczne), ewentualnie o awariach systemu. Systemem sterować można także z wykorzystaniem pilotów bezprzewodowych (tak jak alarm samochodowy) lub kart i pastylek zbliżeniowych identyfikujących użytkownika. Wybór miejsc, w których mają być zainstalowane manipulatory, jest dość istotny dla wygody. Należy dobrze się nad nim zastanowić, bo późniejsze przeniesienie manipulatora będzie kłopotliwe. Zwykle instaluje się je przy wejściu do domu, w garażu oraz w sypialni.

Ochrona

Powszechne stało się korzystanie z usług agencji ochrony mienia i podłączanie się do systemu monitoringu. Wówczas sygnał z centrali alarmowej jest przekazywany do dyspozytora, który decyduje o podjęciu interwencji przez patrol agencji ochrony. Komunikacja centrali z dyspozytornią odbywa się za pomocą przewodowej linii telefonicznej, telefonii komórkowej albo przez nadajniki radiowe. Centrala alarmowa może także informować o zdarzeniach, które miały miejsce w chronionym obiekcie. Możliwe jest też połączenie w drugą stronę w celu sprawdzenia, czy nie wystąpiła awaria systemu alarmowego. System alarmowy składający się nawet z najdoskonalszych elementów nie będzie skuteczny, jeśli popełni się błędy podczas jego montażu. Niedopasowanie rodzaju czujki do warunków w pomieszczeniu i sposobu jego użytkowania może skutkować częstymi fałszywymi alarmami. Źle zabezpieczone przewody mogą być przyczyną częstych awarii. Zdarza się, że miejsca montażu czujek ruchu są wybrane tak niefortunnie, że pozostawione przez mieszkańców otwarte drzwi wewnętrzne lub duże przedmioty ograniczają ich pole widzenia, zmniejszając skuteczność działania. System alarmowy może być nieskuteczny także w przypadku niewłaściwego obchodzenia się z nim przez użytkowników. Zmiany w domu polegające na przykład na wybudowaniu lub zburzeniu ścianki działowej, ustawieniu dużej szafy w pomieszczeniu z czujką ruchu czy posadzeniu roślin na chronionej działce, mogą mieć wpływ na skuteczność działania systemu, dlatego trzeba je dokładnie przemyśleć. Czujki ultradźwiękowe są wrażliwe na ruch powietrza, dlatego w chronionych przez nie pomieszczeniach powinny być pozamykane okna i nie mogą być tam uruchomione żadne wentylatory. Oznacza to, że nie można pozostawiać w nich włączonych klimatyzatorów ani kominków z systemem dystrybucji gorącego powietrza. Czujki reagujące na dźwięk tłuczonego szkła mogą nie funkcjonować prawidłowo, jeśli okna zasłonięte będą grubymi zasłonami tłumiącymi hałas. Istotne jest, aby system alarmowy był sprawdzany przez wykwalifikowanego instalatora przynajmniej raz w roku. Stwierdzi on, czy jego skuteczność nie zmniejszyła się na przykład na skutek zabrudzenia czujek, spadku pojemności akumulatorów lub mechanicznych uszkodzeń elementów systemu. Niektóre z nich powinny być wymienione już po jednokrotnym zadziałaniu, dlatego kontrola instalacji jest niezbędna po każdej próbie włamania.

źródło: Zbuduj Dom, luty 2006